Frenküzümü
(Ribes nigrum)

Frenküzümü (Ribes nigrum L.) (sin. "Ribesium nigrum [L.] Medik."), karagat ve kuşüzümü adlarıyla da bilinir. Bektaşiüzümügiller (Grossulariacaea) familyasına dâhil, yaklaşık 1-2 metre boylanan, kışın yapraklarını döken, dikensiz, çok yıllık çalımsı bitkidir.

Hanımeli

(Lonicera sp.)
Hanımeli (Lonicera sp.), hanımeligiller (Caprifoliaceae) familyasından, çalı veya 8-10 m boylanan sarmaşık formunda, herdem yeşil ya da kışı sert geçen yerlerde yaprağını döken odunsu bitkidir. Doğal olarak orman içlerinde, su kenarlarında yetişir. Kuzey Yarıküre'nin Amerika, Afrika, Avrupa, Asya'daki bazı bölgelerinde yayılan, yaklaşık 180 hanımeli türü bulunur. Türler arasında bazı değişiklikler görülse de cinsin morfolojik ve botanik özellikleri genelde benzerlik gösterir.

Tırmanıcı türler, destek ve büyüme amacıyla sarmal gövdeleri ve dalları kullanır. Çoğunlukla birden fazla gövde yapar ve gövde çapı, en çok 10 cm olur. Gövde, gri-kahverengi tonlarda, dikine soyulan kabukludur. Dalları, saat yönünde kıvrılarak büyür.

Yaprakları, karşılıklı dizilişte, basit, oval-eliptik şekilde, kenarları tam veya birkaç dişli-çentikli, uçları sivri ve küttür. Kulakçık bulunmaz veya körleşmiştir. Kısa saplı veya sapsız olabilir. Üst yüzü koyu yeşil, alt yüzü soluk yeşil renklidir.

Çiçekleri, dik gövdelilerde, yaprakların koltuklarında saplı halde çift olarak bulunur. Sarılıcı gövdelilerde, uçlarda çevreli ya da başçık görünümünde, çoğunlukla altı çiçeklidir. Taç yapraklar, yarıya kadar yarılmış halde, dar uzun boru veya huni şeklinde, iki dudaklıdır. Dudakların biri yukarıya kıvrık ve dört dişli iken, diğeri aşağıya kıvrık ve tek dişlidir. Eşit uzunlukta beş erkek organı (stamen) ve iki-üç alt durumlu dişi organı (ovaryum) bulunur. Türüne göre beyaz, sarı, pembe, kırmızı gibi çeşitli renklerde çiçeklenir.

Meyveleri, basit veya bileşik tipte; genellikle kırmızı, turuncu, siyah renklidir.

Hanımelinin yaygın bahçe bitkisi olmasının nedenlerinden biri de hoş kokulu çiçeklere sahip olmasıdır. Cazip çiçekleri ile başta kelebekler olmak üzere tozayıcıların ilgisini çeker. Tohumlarının dağılmasına yardımcı olan arılar, kelebekler, sinek kuşları gibi tozayıcılara nektar sağlayarak ekolojide etkin rol üstlenir. Ancak, çok hızlı büyüyen ve yerel türleri baskılayan "Lonicera japonica Thunb." gibi türler, ekosistemi bozarak istilacı hale gelebilir.

NGBB Bitki Araştırma Çalışmaları
Doğu Karadeniz Bölgesi

Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi'nde, Ardışık Bitkilendirme Alanları'ndaki bitkisel içeriğin, doğal türlerle zenginleştirilmesi amacıyla planlanan arazi çalışması, Doğu Karadeniz bölgesinde, 18-24 Haziran'da yapıldı. Çalışmaya NGBB’den Prof. Dr. Adil Güner, Salih Sercan Kanoğlu, Aşkın Öykü Çimen, Belgin Kanoğlu, Deniz Asal, Nihan Sevinç Muşdal ve ardışık bitkilendirme tekniğinin ikinci nesil geliştiricisi Great Dixter Bahçesi’nden Barbaros Fergus Garrett katıldı.

Arazi çalışmasının öngörülen alt hedefleri şöyle planlandı; NGBB’de örneklemek için doğal çiçek yastıklarının tespiti, bu yastıklarda yer alan türlerin belirlenmesi, fotoğraflanması, mümkün olan bitkilerden canlı örnekler ve kesin tür tayininin yapılabilmesi için herbaryum örnekleri alınması.

"Ardışık Bitkilendirme Tekniği", bir alanın yılın büyük bölümünde ardı ardına çiçeklenen, yapraklanan, renk değiştiren bitkilerle ilgi çekici kalmasını sağlamak amacıyla geliştirilmiştir. Bu yöntem bir bakıma, doğanın kopyasının insan eliyle yaratılmasıdır.

Uygulamada, yaprak döken-dökmeyen ağaçlar ve çalılar, uzun ve kısa dönem çiçekli bitkiler, çiçekleri güzel olmasa da yapraklarıyla farklılık yaratan bitkiler, soğanlı bitkiler, bir yıllık bitkiler, iki yıllık bitkiler, sarmaşıklar gibi farklı bitki gruplarından örnekler kullanılmaktadır. Önemli olan, bu farklı gruplara mensup bitkilerin, birbiriyle etkileşim ve uyum özellikleri gözetilerek düzenlenmesidir.

11. Doğa Şenliği

Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi'nde gelenekselleşmiş Doğa Şenliği'nin onbirincisi yapıldı. Doğanın sunduğu zenginlikleri kutlamak ve doğa koruma bilincini artırmak amacıyla düzenlenen şenlik, dört gün sürdü. 16-17-18-19 Mayıs tarihlerinde yapılan ve toplam 5942 ziyaretçinin katıldığı şenlik kapsamında, çeşitli etkinlikler gerçekleştirildi. NGBB'nin oluşturduğu atölyelerin yanısıra, farklı kurum ve kuruluşların da organizasyonuyla otuz farklı atölye yer aldı.

NGBB Bahçıvan Çocuklar Projesi
18. Hasat Şenliği

Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi'nde, 2006 yılından itibaren devam eden Bahçıvan Çocuklar Projesi'nin, bu yıl onaltıncı dönemi gerçekleştirildi. Proje kapsamında, 2022-2023 eğitim öğretim döneminde, Özel Başarı Koleji'nden 14 öğrenci ve Kadıköy Ahmet Sani Gezici İmam Hatip Ortaokulu'ndan 15 öğrenci katıldı. Toplam otuziki hafta boyunca, özenle sürdürülen etkinlik sonunda, 29 yeni "Bahçıvan Çocuk" mezun etmenin onuru ve sevincini yaşıyoruz.

Bu süreç boyunca birer bahçıvan olarak, ekim-dikim çalışmalarının yanı sıra toprak, kompost, sulama teknikleri, su hasadı, bitkilerin bölümleri ve hayat döngüleri, biyoçeşitlilik, bitki yararlıları ve zararlıları, geri dönüşüm gibi konulara da değinerek çevre bilinci ve sürdürülebilirlik gibi kavramlarla da iç içe olduk. Giderek betonlaşan ve yeşilden mahrum kalan çocukların, bu proje sayesinde yeşile bir adım daha yaklaşması, öğrendiklerinin sürdürülebilir olması, bu bilgi ve deneyimlerini kendi sosyal çevrelerine aktarması, projenin başarı hanesine yazılan önemli gelişmeler oldu.

Açık Havada Çocuklarla Yaz Etkinlikleri

Gökyüzü, yaz mevsiminin perdesini açarken, altın renkli güneş, gülümseyen yüzünü dalgalar gibi yayarak dünyayı ısıtır. Yeryüzü, sonsuz yeşillikle doğayı kucaklarken, binbir çiçek mevsim şarkısını seslendirir. Güneşin sevgiyle okşadığı sıcacık kumsal, denizle buluştuğu kıyıda hırçın bir dansa kalkar. Serin suların kahkahası, çocukların mutluluğunda yankılanırken, uçuşan kelebekler renk cümbüşündeki neşeli şölene katılır. Yaz mevsimi, her nefeste doğanın kalbinden süzülen bir şarkıdır; ışık, renk ve sevgiyle dans eder, ruhlara baharın dokunuşunu taşır. Yaz, çocuklar için heyecan verici bir zaman dilimidir. Bu dönem, çocukların özgürlüğü, keşifleri, sosyal etkileşimleri, yaratıcılıkları ve dinlenmeleri için önemli fırsatlar sunar.

Fen Bilgisini Doğa İle Buluşturan Proje
Doğa Bilginleri

Eğitim sürecinde öğrencilerin fen bilimlerine karşı ilgi duyması ve fen bilgisi konularını gerçek yaşamla ilişkilendirmesi büyük önem taşır. Bu nedenle, öğrencilerin fen bilgisine ilgisinin artırılması amacıyla çeşitli uygulamalar, deneyler, okul dışı etkinlikler gibi etkileşimli yöntemlerin kullanılması yararlı olur.

Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi’nde 2019 yılında başlatılan Doğa Bilginleri Projesi, tam da bu amaca yönelik olarak geliştirilmiştir. Proje kapsamında, yaratıcı drama yöntemi kullanılarak, öğrencilerin doğada karşılaştıkları durumlar ve olayların, okulda öğrendikleri bilgilerle geliştirilmesi amaçlanır.

Proje, ilk defa fen dersleri ile karşılaşan öğrencilerin, fen konularını günlük yaşam ile ilişkilendirip pekiştirmelerini sağlamak amacıyla üçüncü sınıflara yönelik olarak gerçekleştirilmektedir.

Doğa Bilginleri Projesi, 2022-2023 eğitim yılında Suzan Ahmet Yalkın İlkokulu'ndan katılan 14 öğrenci ile gerçekleştirildi. 26 Mayıs Cuma günü, velilerin katılımıyla öğrencilere katılım belgeleri verilerek onaltı haftalık Doğa Bilginleri Projesi sonlandırıldı.

Proje sürecinin sonunda sınıf öğretmeni Arzu Saç'ın girişimiyle, öğrenciler ve ebeveynlerin görüşleri alınarak sürecin irdelenmesine yönelik değerlendirme yapılmıştır.

NGBB Haber
Yaz Bahçem 2023

Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi'nde eğitimler, yıl boyunca aralıksız devam etmektedir. Eğitim öğretim yılı boyunca genellikle okul gruplarına eğitim verilirken, yaz aylarında genelde bireysel katılımcılar için etkinlikler-projeler planlanmakta ve uygulanmaktadır.

Öğrencilerin doğa ile bağlarını güçlendirmek ve yaz tatilini verimli şekilde değerlendirmelerini sağlamak amacıyla planlanan projelerden biri de Yaz Bahçem Projesi’dir. Proje kapsamında öğrenciler, yaz sebzelerini yetiştirip hasat ederken, bitkiler dünyasını tanımaları için de çeşitli etkinlikler gerçekleştirilmektedir.

NGBB Haber
Doğaya İlk Adım

Doğduğumuz andan itibaren içinde bulunduğumuz çevreye uyum sürecimiz başlar. Önce içinde bulunduğumuz ev olan çevre, zamanla yaşadığımız en büyük ekosistem olan dünyayı tanımaya ve onu anlamlandırmaya kadar genişler. Çocukların iklim ve çevre problemleriyle yüzleşip bunlara nasıl çözüm bulunabileceği konusu, giderek betonlaşan ve yeşil alana ulaşım imkânının zorlaştığı koşullarda daha da önem kazanmaktadır.

NGBB Haber
Dönüşümün Yolculuğu Projesi

Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi'nde, 2004 yılından itibaren doğa eğitimleri tecrübesiyle gerçekleştirilen atölyeler ve projeler, çocukların doğa sevgisi ve bilincini geliştirirken aynı zamanda öğrenme ve keşif yeteneklerini de desteklemektedir. Botanik bahçesindeki bitki çeşitliliği ve ekosistemler hakkında edindikleri bilgiler, çocukların doğayı daha derinden anlamasını ve koruma bilinci geliştirmesini sağlar. Bu sayede çocuklar, doğa ile sürdürülebilir ilişki kurmayı ve gelecekte çevre dostu kararlar almayı öğrenir.

NGBB Haber
Gönüllü Eğitmen Eğitimi

Gönüllülük, bireylerin zaman, emek, beceri ve enerjilerini, toplumsal veya insani amaçlar doğrultusunda kendi iradeleriyle, maddi karşılık beklemeksizin paylaştığı eylem biçimidir. Bu eylem karşılıklı etkileşim içerir ve ardında yatan anlam ve önemle, hem yardım alanlar, hem gönüllüler hem de toplumda derin izler bırakır.

Toplumsal yaşamın özgün ve önemli değerlerinden olan gönüllülük, yürekte yeşeren çiçek gibi, karşılıksız sevgi ve yardım etme isteğinin yansımasıdır. Doğanın büyülü dünyası, insanların hayatına anlam ve zenginlik katarken, bu güzellikleri korumanın sorumluluğu da gün geçtikçe artmaktadır.

Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi
Eğitim Çalışmaları

Kurulduğu günden bu yana en büyük amacı, halkın bitkiler dünyası hakkında bilinçlendirilmesine katkı sunmak olan Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi, gündeme alınan yeni çalışmalarla bu alandaki faaliyetlerini geliştirerek sürdürmektedir. 2023-2024 eğitim döneminde, her yaş grubuna yönelik planlanan yeni atölye ve projelerle insanların doğayla bağının güçlendirilmesi hedefleniyor.

Yeni eğitim dönemiyle birlikte, bitkiler dünyasının çeşitli yönlerini tanımak-araştırmak için heyecanlı bir yolculuğa çıkıyoruz. Doğayı keşfetmek, bitkiler dünyasıyla iç içe olmak isteyen herkes, NGBB'nin eğitim çalışmalarına katılabilir. Unutmayalım ki doğa bizim için hazinedir ve onu keşfetmek-korumak da bize düşüyor...

Bahçeciliğe İlk Adım Kitabı

Güzel bir bahçe yaratmak, doğayla iç içe yaşamak ve kendi el emeğiyle yetiştirdiği ürünlerin tadını çıkarmak herkesin hayali olabilir. Bu hayali gerçekleştirmek isteyen meraklıların aklındaki ilk büyük soru, bahçeciliğe nereden başlayacaklarıdır. Bu konuda, Yeni İnsan Yayınevi'nin Ekoloji Kitaplığı serisinden yayımlanan, "Yükseltilmiş Yatak Bahçeciliği" adlı kitabın yol göstericiliği yardımcı olabilir.

Bahçecilik alanında sınırlı bilgisi olanlar için ideal bir kaynak niteliğindeki bu kitap; Toprak, Bitki Seçimi, Ekim-Dikim Teknikleri, Bitki Bakımı gibi temel konularda gerekli bilgileri adım adım sunarak, bahçe tutkunlarının doğayla bağlarını güçlendirmesine katkı sağlar.

Lezzet Bahçeleri

Bahar aylarında doğanın renklenmesiyle beraber, bitkilere olan merak da gittikçe artmakta. Küçük de olsa bahçeniz veya balkonunuz varsa şanslısınız demektir ve burada kendinize küçük yeşil alanlar yaratabilirsiniz. Yarattığınız bu bahçelerden elde ettiğiniz bitkileri mutfağınızda kullanabilirsiniz.

Bahçecilik uğraşının ve bu ortamda bulunmanın belki de en zevkli yanlarından biri, kendi ürettiğiniz ürünleri kullanabilmektir. Bu sebeple mutfak bahçeleri, son zamanların en çok tercih edilen uygulamalarından biri oldu.

Dünya genelinde özellikle bazı özel ve seçkin otellerin yeşil alanlarının planlanmasında, çok yıllık gösterişli bahçelerin yanında gelen müşterilerin bütün yemeklerini temiz, sağlıklı ve taze olarak yiyebilmesi için özel mutfak bahçeleri tasarlanmaktadır. Aynı zamanda, bu mutfak bitkileri ile gösterişli çiçek yastıkları da oluşturulabilir. Bu yaklaşımın en başarılı, en güzel uygulamaları arasında, Kew ve Wisley’deki mutfak bahçeleri örnek gösterilebilir.

NGBB'NİN ODUNLU BİTKİLERİ
Gövdesi Gri Renkli Ağaçlar

Gümüşiakasya (Acacia dealbata Link)
Baklagiller (Fabaceae) ailesinden, yaklaşık 30 metreye boylanabilen, herdem yeşil ağaçtır. Avustralya’da doğal olarak yetişir. Tüm sahil bölgelerinde süs bitkisi olarak kullanılmaktadır.
Gövdesi, açık gri renkli ve çatlaksızdır. Yaşlandıkça gövde rengi koyulaşır.
Yaprakları, çift katlı bileşik tipte, mavimsi açık gri-yeşil renklidir. Tazeyken yumuşak ve ince tüyleri vardır.
Çiçekleri, bir sap boyunca dizili, küçük kürelerden oluşan demetler halinde, parlak sarı renkli ve güzel kokuludur.
Meyveleri, bakla biçiminde, önceleri yeşil renkli, olgun halinde morumsu kahverengidir.

Gümüşi akçaağaç (Acer saccharinum L.)
Akçaağaçgiller (Sapindaceae) ailesinden, yaklaşık 40 metreye boylanabilen, geniş tepeli ağaçtır. Kışın yapraklarını döker.
Amerika ve Kanada’da doğal olarak yetişir. Türkiye’de, dekoratif görünümüyle park ve bahçelerde, süs bitkisi olarak kullanılır.
Gövdesi, çok açık gri renkli ve düzgündür. İleri yaşlarında pullar halinde çatlaklanır.
Yaprakları, beş derin loplu, lopların kenarları kaba dişli ve uçları sivridir. Üst yüzü açık yeşil renkli, alt yüzü gümüşi renklidir. Tazeyken ince ve sık tüyleri vardır.
Çiçekleri, aynı demetin içinde, dişi ve erkek çiçekler bir arada bulunur ve açık kırmızı renklidir.
Tohumları kanatlıdır. Kanatlar, dar açılı ve uca doğru belirgin şekilde genişler. Önce kırmızı renkli ve tüylü, daha sonra açık yeşil renkli ve tüysüz, olgunlaştığında ise sarı renklidir.

Bahçelerin
Gösterişli Bitkileri

Kül çiçeği (Cineraria maritima [L.] L.)

Güneşli ve yarı gölge alanlarda sağlıklı şekilde büyüyen, herdem yeşil çok yıllık bitkidir. Yaklaşık 1 m’ye kadar boylanabilir ve 1 m’ye kadar yayılabilir. Yaprakları gümüşi gri renklidir. Sarı renkli açan çiçekleri, hemen hemen bütün mevsim boyunca üzerinde görülebilir. Kurakçıl bitki olduğundan fazla sulamadan hoşlanmaz. Soğuk kış koşullarına dayanıklıdır. Genelde çiçeklerinin yanısıra, yapraklarının renkleri nedeniyle tasarımlarda kullanılır.

Sarıçalı papatyası (Euryops pectinatus [L.] Cass.)

Güney Afrika kökenli, herdem yeşil çok yıllık çalıdır. Yaklaşık 1 m’ye kadar boylanabilir ve 1 m’ye kadar yayılabilir. Yaprakları, mavi-gri renklidir. Sarı renkli açan çiçekleri, kış ayları da dâhil olmak üzere, yapraklarına renk eşliği yapar. Kış koşullarına uyum gösterir, fakat hava sıcaklığındaki beklenmedik düşüşlerde dondan etkilenebilir. Genellikle öbekler hâlinde kullanılır ve budamaya elverişlidir.

NGBB Haber
11. Doğa Şenliği

BİR SERPANTİN ENDEMİĞİ
Dirmilmüşkürümü
(Leopoldia mira [Speta] Eker)

Güneybatı Anadolu’nun serpantin arazileri, birçok endemik türe yaşam alanı sunar. Bu türlerden biri de Denizli ve Burdur illerinde yayılış gösteren, dirmilmüşkürümü (Leopoldia mira [Speta] Eker) bitkisidir. Bitki, kuşkonmazgiller (Asparagaceae) ailesinin üyesidir.

Bu güzel ve gösterişli müşkürüm, Avusturyalı bitki bilimci Franz Speta tarafından bilim dünyasına tanıtılmıştır. Değişik ülkelerde birçok bilimsel araştırma gezisi yapan Franz Speta, 1988 yılında geldiği Batı Anadolu’da, 4 Haziran günü Çameli yakınlarında türün ilk örneklerini bulmuş, ertesi gün de Dirmil geçidinde aynı türe rastlamıştır.

Büyük-enli yaprakları ve göz dolduran çiçekleri olan bu yeni tür, "gösterişli, olağanüstü" anlamında "mira" sözcüğüyle nitelenmiş; bitki, "Muscari mirum Speta" adıyla kaydedilmiştir. Bu türün güncel adı, Prof. Dr. İsmail Eker’in yaptığı yeni düzenlemeye göre, "Leopoldia mira [Speta] Eker" olarak belirlenmiştir.

Alıç
(Crataegus sp.)
Van Alıçları

Farklı iklim kuşakları ve bitki gen merkezlerini bünyesinde barındıran Anadolu'nun, sahip olduğu doğal zenginlikler ve kaynaklardan biri de biyolojik çeşitliliktir. Biyolojik çeşitlilik, ait olduğu coğrafyaya karakter katar ve ortamın ruhunu canlı öğeler olan bitkiler üzerinden sergiler. Bir anlamda, o coğrafyanın yaşanması muhtemel ekolojik sorunlarına karşı da sigorta işlevi görür. Anadolu’daki bu zengin biyoçeşitliliğin önemli elemanlarından biri de birçok farklı türü içeren alıç (Crataegus sp.) cinsidir.

Adını Yunanca "sert ağaç" anlamında "Kratos" kelimesinden alan alıç cinsi, Gülgiller (Rosaceae) familyasındandır. Uygun coğrafi konum, iklim ve toprak koşulları nedeniyle genelde, 30° ve 50° Kuzey enlemleri arasındaki bölgelerde görülür. Genellikle dağlık alanlarda, çalılıklarda ve kayalıklarda yetişir. Anadolu, Mezopotamya, Kafkaslar, İran, Hindistan, Çin, Kuzey Amerika, Afrika'nın kuzey bölgelerinin dâhil olduğu ılıman bölgelerde yetişen, tanımlanmış 260 alıç taksonu bulunmaktadır. Genel ayırt edici karakterler bakımından çok kısıtlı ve bu yüzden de sistematik botanik açısından oldukça karmaşık bir cins olarak bilinir.

Açık Havada Çocuklarla İlkbahar Etkinlikleri

Ağaçların uyandığı, bitkilerin rengârenk olduğu, kuşların malzeme toplayıp yuva yapmaya başladığı, doğanın canlandığı mevsimdir ilkbahar. İlkbahar, doğanın bize sunduğu güzellikleri keşfetmek ve çocuklarda doğaya karşı merak hislerini uyandırmak için, en uygun mevsimdir. Bu mevsimde herşeyi bir yana bırakıp, sadece doğayı izleyerek rahatlamak için fırsat yaratılabilir. Bunu yaparken, çocuklarla birlikte vakit geçirmeyi de ihmal etmemek gerekir. Onlarla birlikte açık havada yapılacak çeşitli gözlemler ve etkinlikler planlanabilir. Bu konuda yardımcı olmak üzere, bazı öneriler aşağıda yer almaktadır.

Ökaliptus Esansı
(Eucalyptus globulus Labill.)

Ökaliptus esansı, "Myrtaceae" familyasından "Eucalyptus globulus Labill." adlı ağacın yapraklarından, buhar distilasyonu ile elde edilen uçucu yağdır.

Boylu ve yapraklarını dökmeyen ökaliptus ağacı, Tasmanya ve Avustralya’nın Victoria bölgesine has bir türdür. Güney Amerika, Çin ve Afrika’nın güney bölgelerinde yetiştirilir. İspanya, Şili ve Avustralya'nın güneyinde, özellikle beyaz renkli kerestesi için tarımı yapılır.

Yaklaşık 700 civarında olan "Eucalyptus sp." türlerinin hemen hepsi, Avustralya menşelidir. Diğer türleri, Yeni Gine ve Endonezya’da yetişir ve bölgeden tüm dünyaya yayılmıştır. Taban suyunu çekme özelliğine sahip olan ökaliptus türlerinden, bataklıkları kurutmak amacıyla yararlanılmıştır. Bu sebeple ülkemizde, 'sıtma ağacı' olarak da adlandırılır.

Odak Noktası:
Bitki Biyoçeşitliliği Poster Seti

Dünyadaki canlılığın sürdürülebilmesi, bitkilere bağlıdır. Yaşamımızın bu denli bağlı olduğu bitkileri yakından tanımakta yarar var. Bitkiler, öğrenmek isteyen herkes için ilgi çekici olacak pek çok özelliğe sahiptir. Onlar gizemli dünyalarında, kendilerini ifade etmek, hayatta kalmak, çoğalmak gibi yaşamsal faaliyetleri için; birbirinden farklı yollara başvurabiliyor ve bazen alışılmışın çok da dışına çıkabiliyor. Zamanla bulundukları habitat ortamının iklim, nem, sıcaklık, ışık ve benzeri koşullarında meydana gelen değişikliklere uyum sağlayarak farklı çözümler üretebiliyor ya da hayatta kalamıyorlar.

Bitkilerin doğadaki yerini-önemini vurgulamak ve gizemli yaşamını tanıtmak amacıyla Edinburg Kraliyet Botanik Bahçesi tarafından hazırlanan, Odak Noktası: Bitki Biyoçeşitliliği adlı poster seti, bilimsel özelliğiyle güçlü bir eğitim malzemesi olarak önem kazanır.

Bu eser, bitkisel ve biyolojik çeşitlilik alanında, Avrupa kıtasından daha fazla zenginliğe sahip olan Türkiye açısından özellikle önemlidir. Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi, ülkemizin bu noktadaki önemini vurgulamak ve eğitime katkı sağlamak amacıyla, poster setinin Türkçeye çevrilerek 2009 yılında yayımlanmasını sağlamıştır. Sonrasında poster seti, Türkiye’nin her yerinden iletişime geçen okullara ve öğretmenlere hediye edilmiştir.

NGBB
Gönüllülerine Notlar

Yaşadığımız kentte betonlar arasına sıkışmış insanlar için, çalışma koşullarının yarattığı sorunlardan kısa süreliğine de olsa sıyrılmak önemli bir gereksinimdir. Bu gereksinimi karşılamanın yöntemlerden biri de sosyal sorumluluk projelerine veya gönüllü çalışmalara katılmaktır. Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi, uzun zamandan beri düzenlediği gönüllülük projeleriyle bu konuda farklı bir alan oluşturmakta ve insanlara doğayla-toprakla buluşma olanağı sunmaktadır.

NGBB Haber
NGBB - Enerjisa
Kurumsal İşbirliği

Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi, bitki dünyasının tanıtımı ve halkın bitkilere, çevreye, doğaya ilişkin farkındalığını artırmak amacıyla, 2004 yılından itibaren, çeşitli konularda ve farklı gruplara yönelik eğitim çalışmaları yürütmektedir. Eğitim faaliyetleriyle her yaş grubuna ulaşmaya çalışırken, ilgili projelerde bilgi ve deneyimini paylaşmak üzere, bazı kurumlarla işbirliği sağlanmaktadır. Bu bağlamda, biyoçeşitlilik konusunda açılım yapan kuruluşlardan Enerjisa Üretim ile işbirliğine gidildi.

NGBB'de, Enerjisa Üretim personeli ve personel çocuklarına yönelik eğitim çalışması için program hazırlandı. Eğitim-öğretim döneminin ara tatile girdiği zaman diliminde, 30-31 Ocak tarihlerinde, hem yetişkinlere hem de çocuklara yönelik iki saatlik atölye çalışması uygulandı.

NGBB Haber
Minik Biyologlar

Biyoloji, yaşam bilimi demektir. Yaşayan her şeyi ve yaşama süreçlerini araştıran bilim dalıdır. Geçmişi, bugünü, geleceği, biyoloji olmadan anlamamız ve karşımıza çıkması muhtemel sorunlara çözümler üretebilmemiz neredeyse imkânsızdır.

Biyoloji, birçok disiplinle birlikte hareket eder. Diğer bilimlerle uyumlu birlikteliği sağlanarak, bakış açımızı ve ufkumuzu geliştirir. Ayrıca, yaşam standartlarımızı iyileştiren teknolojik gelişmelerin gerçekleşmesini mümkün kılar. Biyoloji, çok sayıda alt bilim dalından oluşur. Dünyada 16 Nisan, bu önemli işlevleri görev edinmiş ve sorumluluklarını üstlenmiş olan biyologların günü olarak kutlanıyor.

NGBB Haber
NGBB'de Herbaryum Eğitimi

Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi, 18-21 Ocak 2023 tarihlerinde, Duhok Üniversitesi Ziraat Fakültesi'nden dört araştırmacıya, “NGBB Herbaryum Yönetimi ve Dijitalizasyon Eğitimi” konusundaki çalışma için evsahipliği yaptı. Eğitime Dr. Hassan Najman Muhamed, Honar Safar Mahdi, Ahmed Mohammed Hasan Mustafa Mahmood ve Wajed Issam Hussein katıldı.

2022 yılı sonunda NGBB'yi ziyaret eden ekiple işbirliği geliştirilerek, ocak ayındaki eğitimin planı hazırlanmıştı. Eğitim çalışması; "Herbaryum Yönetimi", "Veritabanı Yönetimi", "Herbaryum Örneklerinin Dijitalizasyonu" ve "Sanal Herbaryum Yönetimi" ana başlıkları altında uygulandı. Eğitim, ISTF Herbaryumu gezisi ile tamamlandı.

NGBB Haber
Bitki Ressamlığı Kursları

Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi’nde, bitki ressamlığını geliştirmeye yönelik çalışmalar, planlanan yeni eğitimlerle sürdürülüyor. NGBB'de bu konuya ilişkin kurslar, 2002 yılında ünlü bilimsel bitki ressamlarından, "Curtis Botanical Magazine" dergisinin editörü Christabel King eğitmenliğinde başlatılmış; sonraki yıllarda devam ettirilmişti. 2002-2006 yıllarında yapılan bilimsel bitki ressamlığı kurslarında, yetenekli ve başarılı birçok katılımcı sayesinde çalışmalar üst seviyelere taşınarak sürdürüldü.

Bilimsel bitki ressamlığını daha geniş çevrede tanıtmak ve yaygınlaşmasını sağlamak amacıyla NGBB'de çeşitli etkinlikler düzenlendi. Bu konuda küçük yaşlardan itibaren ilgi duyulmasını sağlamak amacıyla ilk kez 2019 yılında “Çocuklarla Bitki Ressamlığı” atölyesi gerçekleştirildi. Hafta sonu eğitimi olarak planlanan atölye, daha çok bireysel katılımcılara hitap ederken, talepler doğrultusunda hafta içinde okul gruplarıyla da uygulandı.

NGBB Haber
Su Bitkileri Atölyesi

Bitkiler yaşamsal özelliklerinin gereği olarak, çimlenme sürecinde hava, su ve sıcaklığa ihtiyaç duyar. Farklı kriterlerle sınıflandırıldığı gibi, bitkileri su ihtiyacına göre de sınıflandırabiliriz. Bu tasnife göre, üç grup oluşur.

• Hidrofitler (Su bitkileri)
• Higrofitler (Nemli yerlerde yetişen bitkiler)
• Kserofitler (Kurak yerlerde yetişen bitkiler)

Tüm canlılar gibi bitkiler de doğal seçilim sayesinde, bulundukları ortamda yaşama ve üreme başarısını artırmak için, bazı morfolojik uyum özellikleri geliştirmiştir. Örneğin, kaktüslerde görülen iğne yapraklar ya da fotosentetik gövde gelişimi gibi. Bitkiler, her ne kadar deniz ya da tatlı su ortamlarında türemiş olsalar da önemli ölçüde evrimleşmiştir. Sucul habitatlara dönüşüm ise özel uyum süreçleri sonucu gerçekleşmiştir.

NGBB Haber
Botanik Okulu

Bitkiler dünyası her zaman gizemlidir ve her gelişme yeni gizemleri de beraberinde getirir. Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi'nde yaz dönemi için, "Botanik Okulu" adlı bir atölye dizisi planlandı. 7-9 yaş grubundaki öğrencilere yönelik atölyeler, dört hafta sürecek. Etkinlik süresi boyunca katılımcı öğrencilerin, bitkilere daha yakından bakıp, onların dünyasını keşfedebilmesine yönelik bir program hazırlandı. Atölyelerde, katılımcılar bitkinin tohum hâlinden başlayarak, gelişim aşamalarını tıpkı bir botanikçi gibi gözlemleme imkânı bulacak. Bu arada herbaryumun ne olduğu, bilimsel bitki resimlerinin nasıl yapıldığı gibi farklı konularda fikir sahibi olabilecekler. Atölyeler, aynı zamanda sanat çalışmaları ve oyunlarla desteklenerek, çocukların eğlenirken öğrenme deneyimi edinmesi sağlanacak. NGBB'de yaz aylarında gerçekleştirilecek botanik okulu, meraklı miniklerini bekliyor.

ÇOCUKLAR İÇİN DOĞA KİTAPLARI
Verimli Toprak
ve
Kompost

Küresel Isınma ve İklim Değişikliği gibi riskler, Dünyanın geleceği açısından büyük ölçüde tehdit oluşturmaktadır. Doğaya verilen hasarların azaltılması ve gezegenimizi kurtarmanın sırrı, asılında sürdürülebilir yaşam ilkesinde yer alıyor. Bu ilke kapsamında, toplumdaki her bireyin sorumluluğunda, çeşitli bireysel yükümlülükler de bulunmaktadır.

Konuya ilişkin atılacak önemli adımlardan biri, atıklarımızı ayrıştırmak ve geri dönüştürmek. Mutfaktaki atıklarımızı ayrıştırırken, aynı zamanda evdeki bitkiler için de gübre yapabiliriz. Bu sürece gelecek nesilleri yani çocukları da dâhil etmekte yarar var. Böylece öğrenmekten zevk alan, araştıran, gözlem yapan, çözümler üretebilen, zekâ alanlarını aktif kullanabilen, sağlıklı, yaratıcı ve doğaya önem veren çocuklar yetiştirilmesine katkı sağlanır. Bu anlayışın, sadece eğitimciler tarafından değil, ebeveynler tarafından da bilinçli olarak desteklenmesi önemlidir.

Çevreyi ve doğayı korumaya yönelik evdeki uygulamalar, çocuklar tarafından örnek alınıp tekrarlanır. Bu yaklaşımın ilk uygulaması, kompost yapımıyla başlayabilir. Kompost yapmak, aynı zamanda çocuklar için bilimsel bir deneyim sunmaktır. Bu deneyim sürecinde çocuklar ve ebeveynler, kompost hakkındaki çeşitli bilgileri içeren bazı kitaplara ihtiyaç duyacaktır. Konuya ilişkin, aşağıda önerilen bazı kitaplar yararlı olabilir.